Yarış Pistlerine iz bırakan 'Altın Nallar'

Türk yarış tarihi boyunca birçok efsane at, yarış pistlerine ''altın nal'' izlerini bırakarak, yarışseverlerin gönlünde taht kurdu. Her yarışın bir kazananı vardır, ancak onlar için kazanmak bir alışkanlık. 

1860'lardan günümüze Türk Atçılığında bilinen ilk veriler arasında Türkiye'de ilk at yarışlarının İzmir'de gerçekleştiği, 1863 yılında İstanbul Kağıthane'de düzenlenen at yarışlarının Cuma ve Cumartesi günleri yapıldığı yer alıyor.

O günlerden bu yana yapılan yarışlarda yer alan safkan arap ve ingiliz atları arasında birçok at, yarışseverlerin haklı beğenisini kazanarak efsaneleşti. 

Bunlardan en dikkat çekenleri şöyle; 

BYERLEY TÜRK EFSANESİ (1678-1703) 

İngiliz Thoroughbred ırkının temel üç aygırından birincisi olan Byerley Türk, atlarda cesaret ve hızın sembolü olarak haklı bir şöhret kazandı. Byerley Türk'ün hayatının ilk 8-10 yılı savaş meydanlarında geçti. Bu at, bir Osmanlı zabiti olan sahibi ile 1683 yılında II. Viyana kuşatmasına katıldı. Daha sonra esir düşen seyisi ile birlikte, Yüzbaşı Robert Byerley tarafından alınıp, İngiltere'ye götürüldü. 

Byerley Türk, yeni sahibi ile Kral III. William'ın İrlanda seferine ve Boyne Meydan Savaşına da katıldı. Bu savaşlarda da cesareti ve dayanıklılığı ile sahibinin başarılı olmasında önemli rol oynadı. 

İngiltere'deki en eski yarış kayıtlarında Byerley Türk'ün ilk olarak 1690 yılında (tahminen 10-12 yaşlarında) yarış koşmaya başladığı görülüyor. Byerley Türk, Kuzey İrlanda'da düzenlenen Kraliyet koşusunu kazandıktan sonra bütün yarışçılar ve yetiştiricilerin dikkatini çekti ve Darley Arabian ve Gololphin Barb isimli üç temel aygır ile İngiliz atı (Thoroughbred) ırkının ilk aygırı oldu. 

-TÜRK YARIŞ TARİHİNİN EN BÜYÜK EFSANELERİ : 

  BABA KURUŞ VE BABA SA'D 
Baba Kuruş ve Baba Sa'd hiç yarışmamış olmalarına rağmen Türk yarış tarihinin en büyük efsane atları olarak anılıyor. Çünkü onların soyundan gelen atlar yarış pistlerinde fırtına gibi esti ve esmeye de devam ediyor. 

Baba Kuruş ve Baba Sa'd, Ulu Önder Atatürk'ün talimatıyla safkan Arap atı yetiştirmek amacıyla kurulan bir bir komisyon tarafından 1932 yılında 24 bin Fransız frangı ödenerek alındı. Şam'ın Halbe köyünden getirilen Kuruş'tan, dişi Arap taylarıyla çiftleştirilerek 151, Bağdat'tan getirilen Sa'd'dan 147 tay alındı. Toplam 28 yıl aygırlık yapan Baba Kuruş ile Baba Sa'd hiç koşmadıkları halde Türk yarış tarihinin en büyük efsane atları olarak anılıyor. Çünkü bu iki atın nesilleri Türkiye atçılığında damgasını vurmaya devam ediyor. 

Baba Sa'd'ın soyundan gelen Caş, Kafkaslı, Ayabakan, İlbatur ve Özgün ile Baba Kuruş'un soyundan gelen Sergen, Tamer'in Oğlu, Bozdoğan, Beyzade, Atom Karınca ve Hürbatur gibi isimler yarışseverler yakından tanıdığı atlar arasında yer alıyor. 

Türk yarış tarihinin en büyük efsane atları Baba Kuruş ve Baba Sa'd ölümlerinin ardından kendileri için Karacabey Harasında yapılan iki anıt mezara gömüldüler. Mezarları 60 yılı aşkındır aynen korunuyor. 

 I SEZGİN 
Arap Atı yarış ve yetiştiriciliğinin en önemli isimlerinden birisi de Basri Karabucak'ın sahibi olduğu I Sezgin'di. 7 Mayıs 1955 tarihinde jokeyi Sokolay ile bir maiden koşuyu kazanarak yarış yaşamına başlayan I Sezgin, yıllarca şampiyonluğu hiç bir rakibine kaptırmadı. 1955 yılında 40.200 TL, 1956 yılında 72.250 TL, 1957 yılında 88.200 TL ve 1958 yılında da 115.500 TL kazançla tüm rakiplerine büyük fark attı. I Sezgin, 1959 yılında sorunları nedeniyle ancak 4 kez start alıp katıldığı bu 4 koşuyu da kazandı. 

1962 yılına kadar yarışan ve Ziraat Vekaleti Kupası Koşusu'nu 3 kez üst üste kazanan I Sezgin katıldığı toplam 62 yarışta aldığı yarışlarda; 44 birincilik, 8 ikincilik, 5 üçüncülük, 1 dördüncülük elde etti. 

 KARAYEL
İngiliz atı Karayel'in yarış yaşamı 1972 yılının 2 Eylül Cumartesi günü İstanbul Veliefendi Hipodromu'ndaki 1100 metrelik maiden koşuyla başladı. Bu koşuyu kazanan Karayel, 15 gün sonra yapılan kısa vadeli Baltacı koşusunda da birinciliği elde ederek tüm dikkatleri üzerine çekti. Daha sonra katıldığı Kraliçe II. Elizabeth, Prof. Tevfik Başer ve Çaldıran Koşularından, Gazi, Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, Cumhuriyet Senatosu, 50. Yıl Koşusuna kadar kazanmadık yarış, almadık kupa bırakmayan Karayel'in yarış pistlerindeki öyküsü 14 Temmuz 1974'te noktalandı. 

Tam bir şampiyon olan Karayel, 3 sezon süren yarış yaşamı boyunca katıldığı 18 koşuyu da kolaylıkla kazandı. 3 yaşlı döneminde triple crowne yaparak bir büyük başarıya daha imza atan Karayel, Seren I, Cartegena ve Karanimo gibi şampiyon yavrular vererek ülkemizde yetişen aygırlar sıralamasında da en başarılı isim oldu. 

 NADAS 
Efsane atlar arasında yer alan Nadas, 17 Haziran 1973 tarihinde 900 metrelik bir maiden koşuyu Kazım Yıldız ile kazanarak yarış yaşamına başladı.

Nadas, bir yıl sonra kazandığı Kısrak, Gazi ve Cumhurbaşkanlığı Kupası Koşuları ile tüm dikkatleri üzerine çekti. 

Gazi Koşusu'nu uzak farkla kazanırken 2.29.90'lık derece gerçekleştiren Nadas; Ay Tudor, Boy Sie ve Tünkut gibi güçlü rakipleri geride bırakıyordu. 

Toplam 21 yarışta start alan Nadas, bu yarışlarda 15 birincilik, 2 ikincilik, 2 üçüncülük, 1 dördüncülük elde etti. Nadas, çok kısa süren yarış yaşamı boyunca Cumhurbaşkanlığı Kupası Koşusu'nu 3 kez kazanarak bir büyük başarıya da imza attı. 

 CARTEGENA 
Katıldığı 8 yarışın 8'ini de kazanan Cartegena'nın yarış yaşamı, 8 Mayıs 1982'de ilk startını aldığı 800 metrelik koşuyla başladı. Cartegena, 47.40'lık derecesiyle koşuyu kazandı. 4 ayı aşkın süre pistlerden uzak kalan Cartegena, daha sonra katıldığı 1000 ve 1400 metrelik koşuları da kolayca kazandı. Yılın baş tayını belirleyecek Çaldıran koşusunu 1.38.24 gibi iyi dereceyle kazanıp sezonu kapatan Cartegena, bir sonraki sene katıldığı tüm koşuları da kazanarak 58. Gazi Koşusunun en büyük favorisi oldu. 

Moletindeki arıza nedeniyle Gazi Koşusu'na katılıp katılmayacağı merakla beklenen Cartegena, buna rağmen koşuya katıldı ve yine zafere ulaştı. Ancak bu yarış Cartegena'nın başarılarının doruğu ve aynı zamanda da bu şampiyonun yarış pistlerine vedası oldu. 

 YAVUZHAN 
Rakip ne kadar koşuyorsa o kadar koşan, ancak fotofinişe yakın kazanmayı garantileyen Yavuzhan, yarış stiliyle ve başarılarıyla tüm yarışseverlerin haklı beğenisini kazandı. 900'den 2400'e, kum-çim ayırt etmeden her mesafe ve pistte koşan Yavuzhan, Açık Grup 1, Grup 2, Grup 3 olmak üzere bütün kupalara adını yazdırdı.

Veliefendi Hipodromu'ndaki 1993 yılı satışlarından 351 milyon liraya satın alınan Yavuzhan, 1994 yılının 16 Nisan günü yarış yaşamına başladı. Bu safkan katıldığı ilk 2 koşusunu kazanırken, farklı yarış biçimiyle de dikkatleri üzerine çekti. 

Daha sonra girdiği zorlu mücadelelerden de hep birincilikle ayrılan Yavuzhan, Malazgirt ve sonrasında Hatay Koşusu birincilikleriyle o yılın baş tayı oldu. 

Sonrasında katıldığı yarışlarda elde ettiği birincilik ve derecelerle adını efsane atlar arasına yazdıran Yavuzhan, TBMM Kupası Koşusu'nu 3 yıl üst üste kazanarak Arap atları arasında bir ilk oldu. Şampiyon 1999 yılında önce pistlere sonra hayata veda etti. 

 BOLD PİLOT 
Bold Pilot yarış hayatına, 28 mayıs 1995 Pazar günü, starttan hayli geri çıkmasına rağmen son 200'deki müthiş atakları ile birinciliğe uzandığı Asuvan koşusu ile başladı. Sezonun son zorlu mücadelesi Sakarya Koşusu'nu da kazanan Bold Pilot 1995'i yılın baş tayı olarak noktaladı. 3 yaşlı döneminde katıldığı 9 koşudan 8'ini kazanan Bold Pilot, yarışseverlerin gönlünde taht kurdu. Erkek tay deneme koşusu sonrası, Gazi Koşusu birinciliğini de bugüne kadar gerçekleştirilemeyen 2.26.22'lik rekor derece ile kazanarak hak ettiği onura ulaşan Bold Pilot, 15 ekim 1995 pazar günü başlattığı birincilikler serisini 13 ekim 1996 pazar günü kazandığı Ankara Koşusu'na kadar sürdürdü. Bold Pilot geçen 1 yıllık süreçte 11 üst düzey mücadeleyi kazanarak adeta imkansızı başarmış bir şampiyon olarak adını yarış tarihine yazdırdı. 

 GRAND EKİNOKS 
Türkiye'nin gelmiş geçmiş en iyi ingiliz atlarından biri olarak kabul edilen Grand Ekinoks, Gazi şampiyonu olmasının yanında, güçlü fiziği ve Dubai'de ilk start almış Türk atı olmasıyla da tanınıyor. 

1998 doğumlu ingiliz atı şampiyon safkan türk yarışçılığında yurtdışında gr-1 yarış koşmuş ilk safkan özelliğini taşıyor, ayrıca Türkiye'de en son triple crown yapan at unvanını da elinde bulunduruyor. 

Grand Ekinoks, Orhan meker serbest handikap, Cihangir, Erkek Tay Deneme,Sait Akson, Gazi Koşusu, Ankara, TJK( 2001, 2002, 2003, 2005 yıllarında olmak üzere toplam 4 kez), İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kupası, Celal Bayar, Enternasyonal Boğaziçi (2002, 2003 yıllarında olmak üzere toplam 2 kez), Basbakanlık Kupası koşularını kazandı. 2002 yılında Başbakanlık Kupası Koşusu'nda yaptığı 2'01"07lik derece bu kupadaki en iyi derece olmaya devam ediyor. Ayrıca Dubai'deki City Of gold Stakes'te 2., Tasheel Cup'ta da 3. oldu. 

 TRAPPER 
Trapper, yarış yaşamına 1996 yılı Ağustos ayında katıldığı maiden koşuyu kazanarak başladı.

Safkan, gerek 2 yaşlı dönemindeki diğer koşularında; gerekse 1 yıl sonra katıldığı ilk 2 koşuda birinciliğe uzanamadı. 

Trapper hakkındaki düşünceler, 1997 yılında ard arda kazandığı Büyük Taarruz, Ankara ve sonrasında Cumhurbaşkanlığı Kupası Koşularıyla değişmeye başladı. Trapper, 1998 yılında katıldığı 7 koşunun beşini kazanarak büyük bir başarıya imza attı. 

2 kez Cumhurbaşkanlığı Koşusunu kazanan Trapper, üstüste 3 kez de Başbakanlık Koşusu'nu kazanmış bir İngiliz atı olarak yarış tarihinde yerini aldı.

 KAFKASLI 
Yarışlarda elde ettiği derecelerden ötürü, Dünya Arap Atı Organizasyonu (WAHO) tarafından Türkiye'de 2006'nın en iyi Arap atı seçilen Kafkaslı, şimdiye kadar 50'nin üzerinde birincilik elde etti. 

Kafkaslı'nın hikayesi, 2004 yılında satılmak için ihaleye çıkarılmasıyla başladı. Sakat olması nedeniyle birçok at yetiştiricisinin almaktan vazgeçtiği Kafkaslı'ya 51 bin lira veren Ramazan Kaya, Kafkaslı'nın yeni sahibi oldu.

Kafkaslı 1 yıl süren tedavi sürecinin ardından girdiği yarışlarda 50'nin üzerinde birincilik elde etti. Sahibine yarış hayatı boyunca 8,6 milyon TL kazandırdı.

 TURBO 
Safkan katıldığı 31 yarışın 28'ini kazanma başarısı gösterdi.

Katıldığı 31 yarışın 21'inde üst üste kazanan safkan yarış hayatı boyunca sahibine toplam 3.7 milyon kazandırdı. 

Turbo daha sonra Türkiye Jokey Kulübü'nün, 2-3 Eylül'de Veliefendi Hipodromu'nda düzenlediği Enternasyonel Yarış Festivali'ndeki son koşuya damgasını vurdu. Koşulan 6 yarıştan 5'ini yabancı safkanlar kazanırken, son yarışa katılan Turbo, şeyhlerin atlarına tabiri caizse nal toplattı.

Şampiyon yarış atları içerinde ilginç bir hikayeye sahip olan bir diğer at ise 1978 Gazi Koşusu Şampiyonu 1978 Gazi Koşusu Şampiyonu Cihangir Harmony. Yarış atı olarak doğan Cihangir Harmony'nin yaşamı arabacı atı olarak bir kamyonun altında son buldu. 

Efsane yarış atları arasında Caş, Haberbatur, Devirhan, Odin, Özgünhan, Yelhan, Timurhan, Mirhat, Tansel, Halid, Bozdağ, Tamer'in Oğlu, Johny Guitar, Ramadan, Velociraptor, Medya, Sunday, Surprise, Blow Up, Mandrake, Beretta, Win River Win, Bartrobel, Popular Demand, Kaşemumkara, Dragon, Damista, Hücum, Ribella, Keremhan, Rüzgarınkızı, İslambol, Abbas Cihangir, Tünkut gibi daha pek çok isim yer aldı.